یارانه آرد و گندم در مصرف نان تاثیرگذار است؟ - وبلاگ رضا

به گزارش وبلاگ رضا، پژوهشگران با انجام یک مطالعه فرایند تغییرات مقدار یارانه پرداختی به نان و بعلاوه مقدار مصرف نان در ایران در سال های 1381 تا 1390 را مورد آنالیز قرار دادند و اسم کردند علی رغم فرایند افزایشی پرداخت یارانه به آرد و گندم، سرانه مصرف نان در کشور کاهش داشته است.

به گزارش وبلاگ رضا، هر سال برای تامین امنیت غذایی مردم ایران، مبالغ زیادی برای تامین یارانه مصرفی نان در بودجه دولت اختصاص داده می گردد. یارانه نان که به نوعی پرداخت انتقالی از طرف دولت به مصرف کنندگان است، در تعدیل شکاف عایدیی گروه های کم عایدی و پرعایدی، نقش موثری ایفا می نماید.

گندم اصلی ترین ماده غذایی خانوارهای ایرانی است و از دیدگاه فراوریکنندگان، مصرف کنندگان و دولت، گندم پر اهمیت ترین محصول کشاورزی در ایران است. بنابراین آنالیز سیاست های حمایتی دولت از فراوری گندم و در پی آن فراوری نان از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در طول سال های گذشته، بالاترین مقدار یارانه در کشور، به نان اختصاص پیدا نموده است. افزایش قیمت خرید تضمینی و رشد هزینه های تبعی خرید و تبدیل گندم و آرد و بعلاوه افزایش جمعیت سال به سال، مقدار یارانه مورد احتیاج به این محصول را افزایش داده است. با توجه به توزیع نامناسب یارانه و منافع حاصل از آن در منطقه ها و گروه های مختلف عایدیی، کیفیت نامرغوب آرد، ضایعات دور ریز نان، کاهش سرانه مصرف نان و نبود مطالعات جامع، پژوهشگران کشور با انجام یک مطالعه فرایند تغییرات مقدار یارانه پرداختی به نان و بعلاوه مقدار مصرف نان در ایران را مورد آنالیز قرار دادند.

برای انجام این مطالعه، اطلاعات مورد احتیاج از ترازنامه غذایی سال های 1381 تا 1390 جمهوری اسلامی ایران و مقدار یارانه پرداختی به آرد و گندم از مستندات و آمارهای موجود در وزارت امور مالی و دارایی و سازمان حمایت مصرف کنندگان و فراوریکنندگان جمع آوری شد. داده های جمع آوری شده با استفاده از نرم افزارها و روش های آماری مورد آنالیز و تحلیل نهاده شد.

یافته های این مطالعه نشان داد که بیشترین مقدار مصرف نان مربوط به سال های 1381 و 1386 است. بعلاوه بیشترین مقدار سرانه مصرف نان و بیشترین انرژی فراوریی حاصل از مصرف نان در سال مربوط به سال های 1381 و 1383 است و بیشترین سرانه مصرف روزانه نان مربوط به سال های 1381 و 1378 است. سال های 1387 و 1390 بیشترین مقدار یارانه پرداختی به آرد و گندم را به خود اختصاص داده اند.

آنالیز فرایند سال های 1381 تا 1390 نشان داد که مقدار یارانه پرداختی به نان در طی این سال ها، فرایند افزایشی داشته است و بیشترین مقدار یارانه پرداختی به نان مربوط به سال 1387 است. از طرفی مقدار مصرف نان در طی سال های مذکور، فرایند کاهشی به خود گرفته و بیشترین مقدار مصرف نان در خانوارهای ایرانی مربوط به سال های 1381 و 1386 است.

ارزیابی های پژوهشگران این مطالعه حاکی از آن است که با افزایش مقدار یارانه پرداختی به نان، مقدار مصرف نان در سال های مذکور کاهش داشته است. بعلاوه تعیین شد که با افزایش مقدار یارانه پرداختی به نان، مقدار انرژی فراوریی در بدن هم کاهش داشته است.

به گفته پژوهشگران این تحقیق؛ شاید یکی از دلایل اصلی فرایند نزولی مصرف نان در طی سال های 1381 تا 1390 را بتوان به افزایش چند مرحله ای قیمت نان در طی سال های مذکور در ایران نسبت داد. به اسم مثال قیمت هر قرص نان سنگگ در طی سال های 1384، 1388، 1390 و 1392 به ترتیب 50، 200، 500 و 800 تومان بود. بعلاوه قیمت هر قرص نان بربری از 75 تومان در سال 1384 به 500 تومان در سال 1392 رسید. به طوری که طبق آمارها، نرخ تورم در آن سال ها برای این نوع نان 667 درصد گزارش شده است.

بعلاوه علت دیگری که را که می توان به کاهش مصرف نان، علی رغم افزایش یارانه پرداختی به آن نسبت داد، این است که به منظور تثبیت قیمت نان، همه ساله مبالغ بسیاری در قالب یارانه به این محصول پرداخت شده است، اما توجه ناکافی به ایجاد شرایط رقابت پذیری و ایجاد حق انتخاب برای مشتریان و نانوایان نشده است. بعضی مسائل مرتبط با سهمیه بندی آرد و ضعف در آموزش نظری و عملی پخت نان به نانوایان، از عمده ترین مسائل موجود در ساختار یارانه های فراوری نان کشور هستند.

این محققان می گویند: از محدودیت های مطالعه حاضر عدم توجه به ارزش واقعی پول ملی اختصاص یافته به یارانه گندم و نان و سهم آن در هزینه کلی خانوار در طی سال های مورد مطالعه است که می تواند تفسیر حاصل از نمودار مقدار یارانه اختصاص یافته به آرد و گندم و تغییرات رفتار مصرف کننده را دچار چالش کند و ضروری است در مطالعات بعدی به آن پرداخته گردد.

در انجام این تحقیق مینا باباشاهی؛ دانشجوی دکتر سیاست های غذا و تغذیه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و سمیرا شکری؛ دانشجوی دکتر بهداشت و ایمنی مواد غذایی دانشگاه علوم پزشکی تهران، مشارکت داشتند.

یافته های این مطالعه بهار امسال، به صورت مقاله علمی با اسم ارتباط مقدار یارانه پرداختی به گندم و آرد و سرانه مصرفی نان در خانوارهای ایرانی در مجله سلامت و بهداشت منتشر شده است.